Przepis na Kołacz z Serem: Ten od Babci, Który Zawsze Wychodzi

Pamiętam to jak dziś. Niedzielne popołudnie, a w całym domu unosił się ten absolutnie nieziemski zapach – mieszanka drożdży, ciepłego masła i słodkiego, waniliowego sera. To był znak, że babcia Zosia wyciąga z pieca swój legendarny kołacz. Dla mnie to coś więcej niż ciasto, to smak beztroskiego dzieciństwa, kawałek domowego ciepła na talerzu. Przez lata próbowałam odtworzyć ten smak, testując niezliczone receptury, i wreszcie mi się udało. Chcę się z Wami podzielić tym skarbem, to jest mój najlepszy przepis na kołacz z serem.

To nie jest po prostu kolejny przepis na kołacz z serem wyciągnięty z czeluści internetu. To kawał historii mojej rodziny, zamknięty w zapachu i smaku. Niezależnie czy macie ochotę na puszysty, drożdżowy majstersztyk, który wymaga trochę cierpliwości, czy może potrzebujecie czegoś na szybko, na kruchym spodzie – mam dla Was obie wersje. Obiecuję, że z tymi wskazówkami, ten domowy wypiek na stałe zagości w Waszych sercach i na stołach. Ten przepis na kołacz z serem to coś wyjątkowego.

Skarby z babcinej spiżarni, czyli co będzie potrzebne

Zanim rzucimy się w wir wyrabiania ciasta, pogadajmy o tym co najważniejsze – o składnikach. Babcia zawsze powtarzała, że z byle czego dobrego ciasta nie będzie i święta to prawda. Wysoka jakość produktów to połowa sukcesu, zwłaszcza gdy chodzi o tradycyjny przepis na kołacz z serem. To fundament, bez którego nawet najlepszy przepis na kołacz z serem może się nie udać.

Do ciasta drożdżowego, tego prawdziwego, babcinego, będziecie potrzebować:

• Mąki pszennej: Najlepiej tortowa, typ 450 albo 500. Musi być lekka i napowietrzona, przesiejcie ją chociaż raz, a najlepiej dwa! To robi ogromną różnicę.
• Drożdży: Ja jestem fanką świeżych, bo mają taką moc i ten charakterystyczny zapach, ale suszone też dadzą radę, jeśli akurat takie macie.
• Reszta ferajny: Ciepłe, ale nie gorące mleko (ważne!), prawdziwe masło a nie jakieś margaryny, jajka od szczęśliwych kurek i szczypta soli, żeby podbić całą słodycz.

A dla tych co żyją w biegu, mam wersję na kruchym cieście. Tu zasada jest jedna: wszystko zimne! Masło prosto z lodówki, posiekane z mąką, odrobina cukru pudru i żółtko dla koloru. Zagniatamy błyskawicznie, żeby masło się nie zdążyło ogrzać.

Serce kołacza – idealne nadzienie serowe

SER. To jest absolutne serce naszego kołacza. Błagam, nie idźcie na skróty z serem z wiaderka, bo często jest w nim więcej wody niż sera. Kupcie dobry, tłusty lub półtłusty twaróg w kostce i zmielcie go dwa, a nawet trzy razy. Różnica w smaku i konsystencji jest kolosalna, a to kluczowy element, jeśli chcecie wiedzieć, jak zrobić kołacz z serem domowy, który powala na kolana. Dobry twaróg to podstawa, tak samo jak w przypadku mini pączków z serem. Do sera dodajemy żółtka (białka zostawcie sobie na bezę!), cukier, odrobinę roztopionego masła i koniecznie skórkę otartą ze świeżej cytryny. No i mój sekretny składnik, o którym powiem za chwilę… To najlepszy przepis na kołacz z serem z twarogu, jaki znam.

Drożdżowa magia, czyli przepis na kołacz z serem krok po kroku

Dobra, zakasujemy rękawy, bo czeka nas prawdziwa drożdżowa alchemia. To jest ten tradycyjny przepis na kołacz z serem babuni, który wymaga od nas trochę cierpliwości i serca, ale efekt zwala z nóg. Pamiętam, jak za pierwszym razem ciasto nie chciało mi wyrosnąć, bo w kuchni był przeciąg. Drożdże to małe wrażliwce!

Najpierw budzimy drożdże do życia. Ciepłe mleko, łyżka cukru, łyżka mąki i pokruszone drożdże. Mieszamy w kubeczku i odstawiamy w ciepłe miejsce. Muszą zacząć 'pracować’, zobaczycie jak pięknie bąbelkują po około 15 minutach. To znak, że są gotowe do działania.

Potem cała reszta składników ląduje w misce: przesiana mąka, cukier, jajka, sól i nasz wyrośnięty rozczyn. Ja lubię wyrabiać ręcznie, czuję wtedy ciasto pod palcami, ale mikser z hakiem też da radę. Wyrabiajcie długo i z miłością, aż ciasto będzie gładkie, elastyczne i będzie odchodzić od ręki. To trochę jak trening, ale satysfakcja jest gwarantowana. Taka praca nad ciastem to esencja domowych wypieków, bardzo podobnie jak przy wyrabianiu ciasta na puszyste pączki czy inne pyszności. Na koniec dodajemy roztopione masło i wyrabiamy jeszcze chwilę. Teraz ciasto idzie spać. Przykrywamy je czystą ściereczką i odstawiamy w ciepłe miejsce na godzinkę, półtorej. Musi podwoić objętość.

W czasie gdy ciasto rośnie, robimy najlepsze nadzienie serowe na świecie. Zmielony twaróg ucieramy z żółtkami i cukrem na gładką masę. Dodajemy masło, skórkę z cytryny, może jakieś rodzynki, jeśli lubicie. A teraz ten sekretny składnik, który sprawi, że ser nie opadnie i nie będzie wodnisty: łyżka budyniu waniliowego w proszku! To jest totalny game changer. Dzięki temu masa serowa będzie zwarta i kremowa, trochę jak w najlepszym serniku. To naprawdę ważna część tego przepisu na kołacz z serem.

Gdy nasze ciasto jest już pięknie wyrośnięte, odgazowujemy je delikatnie uderzając pięścią. Rozwałkowujemy na duży prostokąt, wykładamy na blachę. Na to nasza cudowna masa serowa. Brzegi można zawinąć do środka, tworząc taki rant. A na wierzch? Obowiązkowo kruszonka! Nic tak nie pasuje do kołacza z serem. Zimne masło, mąka i cukier w proporcji 1:2:1 (czyli jedna część masła, dwie mąki i jedna cukru). Rozcieramy w palcach aż powstaną grudki. Prawdziwa domowa kruszonka to skarb, podobnie jak w makowcu. Posypujemy hojnie nasz kołacz i zostawiamy jeszcze na kwadrans, żeby odpoczął przed pieczeniem. Pieczemy w 180 stopniach przez około 40-50 minut, do suchego patyczka. Mój przepis na kołacz z serem z kruszonką jest po prostu niezawodny.

Gdy czas goni, czyli szybki przepis na kołacz z serem

Ale co, jeśli nie macie dwóch godzin na zabawę z drożdżami? Spokojnie, mam na to radę. Oto mój przepis na kołacz z serem na kruchym cieście, który jest równie pyszny, a robi się go błyskawicznie. To świetny przepis na kołacz z serem bez drożdży, idealny na niespodziewanych gości.

To naprawdę łatwy i szybki przepis na kołacz z serem. Zimne składniki – mąkę, masło, cukier puder – siekamy razem nożem na stolnicy, aż powstanie kaszka. Dodajemy żółtko i szybko zagniatamy w kulę. Ważne, żeby nie ogrzać ciasta rękami. Owińcie je w folię i do lodówki na pół godzinki. W tym czasie robimy masę serową (tą samą co wyżej, jest idealna!). Dwie trzecie ciasta wałkujemy i wykładamy nim formę, nakłuwamy widelcem. Wykładamy ser, a z reszty ciasta robimy na wierzchu kratkę. I do pieca! Pieczemy podobnie, w 180 stopniach, aż kratka będzie złocista, jakieś 45-50 minut. Proste, prawda? Ten przepis na kołacz z serem uratował mi skórę już nie raz.

Moje małe triki, które robią wielką różnicę

Przez te wszystkie lata pieczenia nauczyłam się kilku rzeczy, często na własnych błędach. Ten przepis na kołacz z serem udoskonalałam latami. Chcę wam oszczędzić kilku wpadek, bo nic tak nie demotywuje jak zakalec albo opadnięty ser.

Ser opada po upieczeniu? Znam ten ból. Poza dodaniem budyniu, jest jeszcze jeden trik. Po upieczeniu nie wyciągajcie ciasta od razu z gorącego piekarnika. Uchylcie drzwiczki, wsadźcie w nie drewnianą łyżkę, żeby się nie zamknęły, i dajcie mu powoli 'dojść’ przez 10-15 minut. Uniknie szoku termicznego i zostanie na swoim miejscu.

A co z zakalcem? Wróg numer jeden każdego domowego piekarza. Najczęściej to wina zbyt zimnych składników w cieście drożdżowym albo za krótkiego wyrabiania. Dajcie mu czas i serce, a odwdzięczy się puszystością. Czasem też za dużo mąki przy podsypywaniu może go zepsuć. Trzeba uważać. Pamiętajcie, ten przepis na kołacz z serem wymaga trochę uwagi. Jeśli lubicie eksperymentować, możecie dodać do nadzienia namoczone wcześniej rodzynki, to klasyk w przepisie na kołacz z serem i rodzynkami.

Jak przechowywać? Jeśli cokolwiek zostanie (w co wątpię!), to najlepiej owinąć go w folię spożywczą lub wsadzić do szczelnego pojemnika. Zachowa świeżość na parę dni. Chociaż u mnie w domu znika jeszcze ciepły, z kubkiem mleka albo kawy.

To więcej niż ciasto

I to właściwie cała filozofia. Mam ogromną nadzieję, że ten mój przepis na kołacz z serem, trochę sentymentalny i pełen rodzinnych wspomnień, zagości też w waszych domach. Bo pieczenie to nie tylko mieszanie składników, to tworzenie wspomnień, zapachów i ciepła. To coś, co zbliża ludzi. Dajcie znać, jak Wam wyszedł ten przepis na kołacz z serem i czy smakował tak, jak u babci. Smacznego!