Magia kwiatów czarnego bzu w mojej kuchni. Sprawdzone przepisy i sekrety.

Co roku czekam na ten moment z niecierpliwością. Ten krótki, magiczny czas na przełomie maja i czerwca, kiedy powietrze staje się tak gęste od słodkiego zapachu, że aż kręci się w głowie. To właśnie kwiaty czarnego bzu. Pamiętam ten zapach z dzieciństwa, kiedy babcia zabierała mnie na zbiory, a potem cała kuchnia pachniała przygotowywanym syropem. Dziś to ja kontynuuję tę tradycję i jest w tym coś niesamowitego.

Sezon jest krótki, cholernie krótki, więc trzeba działać szybko! Od orzeźwiających napojów, przez desery, po domowe lekarstwa – możliwości są nieskończone. Chcę się z Wami podzielić moimi sposobami i sekretami, jak zamknąć ten letni aromat w słoikach na cały rok. Znajdziecie tu niejeden przepis na kwiaty czarnego bzu, który mam nadzieję, pokochacie tak jak ja.

Czarny bez – nie tylko wspomnienie z dzieciństwa

Kwiaty czarnego bzu, czyli Sambucus nigra, to dla mnie coś więcej niż tylko roślina. To kawałek historii, medycyny ludowej i magii. Babcia zawsze mówiła, że to najlepsze na przeziębienie i grypę, i zawsze miała rację. Syrop z bzu na kaszel albo gorąca herbata z suszonych kwiatów stawiały na nogi lepiej niż cokolwiek innego. Dzisiaj nauka potwierdza to, co wiedziały nasze prababki – te małe kwiatuszki to bomba witaminy C, flawonoidów i innych cudów, które działają napotnie i przeciwzapalnie.

Ale żeby z tego korzystać, trzeba wiedzieć, co się zbiera. Czarny bez ma charakterystyczne, kremowobiałe baldachimy o upojnym zapachu. Uważajcie, żeby nie pomylić go z bzem koralowym, który ma czerwone owoce i jest toksyczny. Dobre rozpoznanie to podstawa, bez tego żaden przepis na kwiaty czarnego bzu nie wyjdzie dobrze i bezpiecznie.

Na łowy! Czyli jak i gdzie zbierać bzowe skarby

Zbieranie bzu to dla mnie rytuał. Najlepiej wybrać słoneczny, suchy dzień, gdzieś koło południa, kiedy rosa już odparuje. Wtedy kwiaty pachną najintensywniej. Pamiętam, jak kiedyś z pośpiechu zerwałam kilka baldachimów przy samej drodze. Niby nic, ale smak przetworów był jakiś taki… płaski, metaliczny. Od tamtej pory jestem na tym punkcie przeczulona. Szukajcie krzewów z dala od dróg, pól i fabryk. Idealne są dzikie zakątki, skraje lasów, stare sady. Tam rośnie najlepszy dziki czarny bez.

Delikatnie odcinam całe baldachimy nożyczkami, starając się nie uszkodzić krzewu. Zawsze zostawiam też sporo kwiatów – dla pszczół i żeby jesienią były owoce. To taki mój mały hołd dla natury.

Kluczowy krok, o którym wielu zapomina (i mój błąd!)

To jest chyba najważniejsza rada, jaką mogę dać. NIGDY, przenigdy nie myjcie zebranych kwiatów pod bieżącą wodą. Za pierwszym razem, gdy robiłam syrop sama, bez nadzoru babci, postanowiłam być super higieniczna i wypłukałam wszystkie kwiaty. Co za błąd! Cały ten złoty pyłek, czyli esencja smaku i zapachu, spłynął prosto do zlewu. Syrop wyszedł… nijaki. Byłam tak rozczarowana. Nigdy więcej nie popełniłam tego błędu.

Po przyniesieniu do domu rozkładam baldachimy na białym prześcieradle na balkonie na jakieś pół godziny. Wszelkie robaczki mają wtedy czas na ucieczkę. Potem delikatnie je strzepuję. Następnie, to trochę żmudna praca, obrywam same kwiatuszki od grubszych, zielonych łodyżek. Te zielone części dodają goryczy, więc warto się przyłożyć. Drobiazgowość na tym etapie sprawi, że każdy przepis na kwiaty czarnego bzu wyjdzie po prostu pysznie.

Płynne złoto, czyli syropy i soki z bzu

Syropy i soki to absolutna klasyka. Orzeźwiające, pachnące latem, a do tego zdrowe. Idealne do wody, lemoniady, herbaty, a nawet drinków. To od nich najczęściej zaczyna się przygoda z bzem.

Klasyczny, niezawodny syrop

To jest ten smak, który pamiętam z dzieciństwa. Zapach gotującego się syropu wypełniający dom to dla mnie oficjalny początek lata. Ten podstawowy przepis na kwiaty czarnego bzu to punkt wyjścia do dalszych eksperymentów i absolutny pewniak.

Składniki: około 40 dużych baldachimów kwiatów, 1 litr wody, 1 kg cukru, 2-3 cytryny, opcjonalnie 10g kwasku cytrynowego dla lepszej konserwacji.

Instrukcja krok po kroku:

1. Wodę zagotuj z cukrem, aż się rozpuści. Odstaw, niech sobie stygnie.
2. Cytryny wyszoruj porządnie i pokrój w plastry.
3. Kwiaty przygotuj tak jak opisałam wyżej – bez mycia, bez grubych łodyg.
4. W dużym słoju albo garnku układaj kwiaty i plastry cytryny, a potem zalej to wszystko przestudzonym syropem cukrowym.
5. Przykryj ściereczką i odstaw w chłodne miejsce na 24, a nawet 48 godzin. Czasem sobie o tym przypomnij i zamieszaj.
6. Po tym czasie przecedź wszystko przez gęste sito albo gazę. Trzeba to dobrze wycisnąć, do ostatniej kropli!
7. Przecedzony syrop zagotuj. Jeśli używasz kwasku cytrynowego, to teraz jest ten moment. Gotuj z 5-10 minut, zbierając z wierzchu pianę.
8. Gorący syrop przelej do wyparzonych butelek lub słoików i od razu zakręcaj. Dla pewności można jeszcze pasteryzować, ale ja rzadko to robię. Przechowuję w piwnicy i jest okej.

Syrop bez gotowania – dla fanów witamin

Jeśli chcesz zachować jak najwięcej dobra z kwiatów, wypróbuj ten przepis na syrop z kwiatów czarnego bzu bez gotowania. To wersja dla tych, którzy wierzą w 'surową’ moc roślin. Syrop jest delikatniejszy, żywszy w smaku. Trzeba go tylko pilnować, bo lubi sobie pracować.

Zasada jest prosta: w dużym słoju układasz warstwami kwiaty, plastry cytryny i cukier. Zalewasz to przegotowaną, zimną wodą. Przykrywasz gazą i odstawiasz na 3-5 dni w ciemne miejsce, mieszając od czasu do czasu. Potem odcedzasz i przelewasz do butelek. Taki syrop trzeba trzymać w lodówce i zużyć w miarę szybko, bo nie jest pasteryzowany, ale smak ma obłędny. To świetny przepis na kwiaty czarnego bzu na szybkie orzeźwienie.

Sok z kwiatów czarnego bzu (mniej słodki wariant)

Jeśli syrop jest dla ciebie za słodki, spróbuj soku. Mniej cukru, więcej orzeźwienia. Zastanawiasz się jak zrobić sok z kwiatów czarnego bzu? Po prostu w klasycznym przepisie zmniejsz ilość cukru o połowę (np. 500 g na 1 litr wody). Resztę robisz tak samo. Taki sok jest idealny do picia z wodą gazowaną i miętą w upalny dzień. To jest sprawdzony przepis na kwiaty czarnego bzu w nieco lżejszej wersji.

Coś więcej niż syrop – bzowe wariacje

Kwiaty bzu to nie tylko syropy! Ich potencjał jest ogromny. Oto kilka innych pomysłów.

Nalewka z kwiatów bzu

Ach, nalewka babuni. Każdej jesieni, przy pierwszych katarach, wyciągała z kredensu małą buteleczkę tego bursztynowego płynu. Działała cuda. Rozgrzewała i stawiała na nogi. Przygotowanie jest proste: przygotowane kwiaty (ok. 20 baldachimów) zalewasz w słoju mieszanką 0,5 l spirytusu i 0,5 l wódki, dodajesz sok z cytryny i odstawiasz na 2-4 tygodnie w ciemne miejsce, codziennie wstrząsając. Potem odcedzasz, dodajesz syrop cukrowy (ok. 200-300g cukru rozpuszczone w wodzie), filtrujesz i odstawiasz do dojrzewania na kilka miesięcy. Im dłużej stoi, tym jest lepsza. Ten przepis na kwiaty czarnego bzu to skarb na zimę.

Ocet z kwiatów czarnego bzu

To już wyższa szkoła jazdy, ale jaki efekt! Aromatyczny ocet idealny do sałatek. Kwiaty zalewa się wodą z cukrem i dodaje odrobinę octu jabłkowego (albo matkę octową) i czeka na fermentację. Super sprawa. Ten użyteczny przepis na kwiaty czarnego bzu odmieni twoje dressingi.

Kwiaty bzu na talerzu? Oczywiście!

Tak, te kwiaty można jeść! I są pyszne.

Kwiaty smażone w cieście naleśnikowym

Moje dzieci za tym szaleją. Chrupiące, pachnące, posypane cukrem pudrem… znikają w pięć minut. To jest tak prosty, a tak efektowny deser. Musicie tego spróbować. Wystarczy zrobić proste ciasto naleśnikowe (mąka, jajko, mleko, szczypta soli i cukru), zanurzać w nim całe baldachimy (trzymając za łodyżkę) i smażyć na złoto na rozgrzanym oleju. To mój ulubiony przepis na kwiaty czarnego bzu do smażenia, bo jest błyskawiczny.

Placuszki i omlety

Spróbujcie dorzucić garść oberwanych kwiatuszków do ciasta na racuchy z jabłkami albo do masy na omlet. Magia! Aromat, jaki się unosi podczas smażenia, jest nie do opisania. To szybki i aromatyczny przepis na kwiaty czarnego bzu na leniwe śniadanie.

Jak zachować zapach lata na zimę?

Nie masz czasu na przetwory? Nic straconego. Ususz kwiaty! Rozłóż je cienką warstwą w przewiewnym, ciemnym miejscu. Gdy będą kruche, zamknij je w szczelnym słoiku. Zimą będziesz mieć idealny surowiec na herbatkę na przeziębienie. Taki napar działa cuda. Ten przepis na kwiaty czarnego bzu w formie herbaty jest szczególnie cenny zimą.

Chwila uwagi – co musisz wiedzieć

Słuchajcie, to ważne. Z czarnym bzem trzeba uważać. O ile kwiaty i dojrzałe, przetworzone owoce są w porządku, to surowe owoce, liście czy kora są toksyczne. Zawierają sambunigrynę, która nie jest niczym dobrym. Dlatego przy przygotowywaniu kwiatów tak ważne jest usuwanie zielonych łodyżek. Jak we wszystkim, ważny jest umiar i rozsądek. Osoby z alergiami na pyłki powinny podchodzić do tematu ostrożnie. A jeśli jesteś w ciąży lub masz jakieś choroby, po prostu pogadaj z lekarzem.

Do dzieła!

Mam nadzieję, że zaraziłam was moją miłością do czarnego bzu. To prawdziwy dar natury. Od syropów, przez nalewki, po smażone przysmaki – każdy przepis na kwiaty czarnego bzu to okazja do stworzenia czegoś wyjątkowego. Nie bójcie się eksperymentować, dodawać własne nuty smakowe. Tylko proszę, pamiętajcie o szacunku do natury. Nie ogołacajcie całego krzewu. Zostawcie coś dla pszczół i na jesienne owoce. Odkryjcie swój ulubiony przepis na kwiaty czarnego bzu i cieszcie się tym niesamowitym smakiem!