Mizeria mojej babci – prosty przepis na smak dzieciństwa

Są smaki, które zostają z nami na całe życie. Dla mnie jednym z nich jest bez wątpienia smak mizerii. Pamiętam jak dziś upalne, letnie popołudnia spędzane u babci. Zapach smażonego kotleta schabowego unosił się w całym domu, a na stole, w starej, lekko wyszczerbionej porcelanowej misce, czekała ona. Królowa letniego obiadu. Chłodna, kremowa, chrupiąca. Ten smak to dla mnie definicja wakacji i beztroski. Dlatego dzisiaj chciałbym się z Wami podzielić czymś więcej, niż tylko instrukcją. To mój rodzinny, sprawdzony i naprawdę prosty przepis na mizerię, który mam nadzieję, pozwoli Wam poczuć ten sam klimat.

Królowa polskiego stołu, czyli za co tak kochamy mizerię

Co tu dużo gadać, mizeria to fenomen. Z jednej strony nazwa, która ponoć pochodzi od francuskiej „nędzy” (misère), a z drugiej – smak, który jest absolutnie królewski. To danie, które gości na naszych stołach od pokoleń, zwłaszcza latem, kiedy ogórki gruntowe są najlepsze, najbardziej chrupiące i pachnące. Myślę, że jej popularność bierze się z genialnej prostoty. Kilka tanich, łatwo dostępnych składników, parę minut roboty i mamy dodatek, który potrafi odmienić cały obiad. Orzeźwiający smak ogórka i kremowość śmietany idealnie przełamują ciężar smażonych mięs czy tłustych pieczeni. To taki powiew świeżości na talerzu. Każda rodzina ma swój ulubiony i jedyny słuszny prosty przepis na mizerię, co samo w sobie jest piękne. U jednych z cebulą, u innych bez, na śmietanie, na jogurcie, z cukrem, z octem… a każda wersja jest pyszna.

To jest właśnie to, co w niej uwielbiam – uniwersalność.

Mój niezawodny i prosty przepis na mizerię krok po kroku

Przez lata próbowałem różnych wersji, ale zawsze wracam do tej jednej, babcinej. To dla mnie najłatwiejszy przepis na mizerię krok po kroku, który zawsze wychodzi idealnie. Śmiało mogę powiedzieć, że to idealna mizeria przepis dla początkujących. Zaczynajmy!

Składniki, bez których się nie obejdzie:

• Jakieś 3-4 średnie ogórki gruntowe (te małe, chropowate są najlepsze!)
• Pół małej cebulki, albo i nie (o tym później)
• Mały kubeczek gęstej, kwaśnej śmietany 18% (ok. 150-200 ml)
• Pęczek świeżego koperku – im więcej, tym lepiej!
• Sól i świeżo zmielony czarny pieprz do smaku
• Odrobina soku z cytryny lub octu winnego (opcjonalnie, dla zaostrzenia smaku)

Przygotowanie – cała magia tkwi w szczegółach

Najpierw ogórki. Babcia zawsze mówiła, że muszą być prosto z ziemi, twarde i pachnące. Ja ich nigdy nie obieram w całości, tylko robię takie paski obieraczką, trochę skórki zostaje. Wygląda to fajnie i jest w niej najwięcej smaku. Potem krojenie. Można nożem, ale jeśli macie tarkę z boku z ostrzem do plasterków (tzw. szatkownicę), to idzie to błyskawicznie, a plasterki są idealnie cienkie. Wrzucamy je do miski.

Teraz najważniejszy trik, o którym wielu zapomina, a który ratuje całe danie. Posypcie ogórki solą (tak z pół łyżeczki), delikatnie wymieszajcie i odstawcie na 10, może 15 minut. Zobaczycie, ile puszczą wody! Kiedyś o tym zapomniałem i moja mizeria zamieniła się w zupę ogórkową na zimno. Porażka. Tę wodę trzeba bezwzględnie odlać, a ogórki delikatnie odcisnąć w dłoniach. Nie za mocno, żeby nie zrobić z nich papki, ale na tyle, żeby pozbyć się nadmiaru płynu. To sekret chrupkości i gwarancja, że wasz prosty przepis na mizerię nie skończy jako wodnista breja.

Gdy ogórki czekają, czas na sos. Do śmietany wrzucam posiekany drobniutko koperek. Nie żałujcie go! Do tego sól i sporo świeżo mielonego pieprzu. Jeśli lubicie, możecie dodać posiekaną w piórka lub kosteczkę cebulę. Teraz wystarczy połączyć odciśnięte ogórki z sosem, delikatnie wymieszać i spróbować. Czasem dodaję kilka kropli soku z cytryny, żeby podkręcić smak. To wszystko! Oto cały prosty przepis на mizerię ze śmietaną, który robi furorę.

A może inaczej? Mizeria niejedno ma imię

Chociaż klasyka jest najlepsza, czasem lubię poeksperymentować. W końcu każdy prosty przepis na mizerię można lekko zmodyfikować. U mnie w domu toczy się odwieczna wojna – śmietana kontra jogurt. Moja mama, która dba o linię, zawsze pyta, jak zrobić prostą mizerię z jogurtem. To banalnie proste. Zamiast śmietany dajesz gęsty jogurt grecki. Jest lżej, bardziej kwaskowato, idealnie na upały. Taka wersja jest równie pyszna.

Mój tata z kolei nie cierpi cebuli. Więc często robimy wersję dla niego. Prosta mizeria bez cebuli przepis to po prostu pominięcie tego jednego składnika. Smak ogórka i koperku jest wtedy jeszcze bardziej wyrazisty. A skoro już o koperku mowa, to mizeria z koperkiem to podstawa, ale czasem dla odmiany dorzucam posiekany szczypiorek albo nawet kilka listków świeżej mięty. Spróbujcie kiedyś – totalne orzeźwienie!

Czasem, gdy mam ochotę na coś z pazurem, do sosu dodaję malutki ząbek czosnku przeciśnięty przez praskę albo kroję w cienkie plasterki kilka rzodkiewek. Dodają chrupkości i lekkiej pikanterii. To dalej jest ten sam szybki przepis na mizerię z koperkiem, ale z małym twistem.

Do czego mizeria pasuje najlepiej? Oczywiście, że do wszystkiego!

To pytanie retoryczne. Mizeria pasuje niemal do każdego klasycznego polskiego obiadu. Kotlet schabowy lub mielony bez mizerii to jak lato bez słońca. Pieczony kurczak, pulpety w sosie koperkowym, smażona ryba – jej świeżość i lekkość idealnie komponuje się z tymi daniami. A absolutny hit, który przenosi mnie do dzieciństwa, to młode ziemniaczki z koperkiem, jajko sadzone i wielka micha mizerii. Nic więcej do szczęścia nie potrzeba. To kwintesencja letniego, prostego obiadu, a prosty przepis na mizerię jest jego sercem. W upalne dni zdarza mi się jeść ją nawet jako samodzielną, lekką kolację z kromką dobrego chleba.

Mizeriowe dylematy – odpowiadam na wasze pytania

Dostaję czasem pytania o detale, więc zebrałem te najczęstsze w jednym miejscu.

Czy mizeria na drugi dzień jest jeszcze dobra?
Szczerze? Nie bardzo. Mizeria jest najlepsza od razu po przygotowaniu. Następnego dnia ogórki robią się miękkie i puszczają jeszcze więcej wody. Traci całą swoją chrupkość. Jeśli już musicie coś przygotować wcześniej, to pokrójcie ogórki i trzymajcie je osobno, a sos zróbcie w drugim pojemniku. Połączycie tuż przed podaniem. To jedyny sposób, żeby zachować świeżość.

Ile to ma kalorii? Ciekawi mnie, ile kalorii ma prosty przepis na mizerię.
To zależy. Klasyczna wersja ze śmietaną 18% to będzie około 100-150 kcal w porcji. Ale jeśli zrobicie wersję na jogurcie naturalnym, to kaloryczność spada o połowę, do jakiś 50-80 kcal. Tak więc prosty przepis na mizerię może być i dietetyczny!

Jakie ogórki są absolutnie najlepsze?
Gruntowe, gruntowe i jeszcze raz gruntowe! Te małe, twarde, z jasnymi końcówkami. Mają o wiele więcej smaku i aromatu niż te długie, gładkie ogórki szklarniowe, które są głównie wodą. Dobry produkt to podstawa, a w przypadku tak prostego dania to już w ogóle klucz do sukcesu. Ten przepis na mizerię tradycyjną prosta wymaga najlepszych składników.

Smak, który łączy pokolenia

Mizeria to dla mnie coś więcej niż surówka. To smak domu, wspomnień, beztroskich chwil. Dowód na to, że w kuchni nie potrzeba skomplikowanych technik i drogich składników, żeby stworzyć coś absolutnie wyjątkowego. Mam nadzieję, że mój prosty przepis na mizerię zagości na waszych stołach i przyniesie Wam tyle samo radości, co mnie. Nie bójcie się go zmieniać, dopasowywać do siebie, bo najlepsza kuchnia to ta, która płynie prosto z serca. Smacznego!