Mój przepis na śledzie matiasy – takie jak u babci i całkiem nowe!

Matiasy, czyli o co tyle hałasu?

Pamiętam jak dziś, kiedy mój dziadek pierwszy raz dał mi spróbować prawdziwego matiasa. Byłem dzieciakiem i śledź kojarzył mi się tylko z czymś potwornie słonym i octowym z wielkiego wiadra w sklepie. A tu… szok. Mięso było tak delikatne, że dosłownie rozpływało się w ustach, kremowe, maślane. To było odkrycie! Właśnie wtedy zrozumiałem, że śledź śledziowi nierówny.

Matiasy to młodziutkie śledzie atlantyckie, które jeszcze nie zdążyły przystąpić do tarła. Dzięki temu są tłustsze, a ich mięso ma zupełnie inną, nieporównywalną z niczym teksturę. Holendrzy, którzy są mistrzami w ich przyrządzaniu, nazywają je „dziewiczymi śledziami”. Są tylko lekko solone w specjalnej solance, co sprawia, że ich smak jest subtelny, a nie agresywnie słony. Właśnie dlatego każdy dobry przepis na śledzie matiasy zaczyna się od produktu wysokiej jakości. Szukaj filetów, które są jędrne, mają piękny, perłowy kolor. Unikaj tych z żółtymi plamami, bo to zły znak. Dobry matias pachnie morzem, a nie starą rybą.

Podstawa sukcesu, czyli jak zacząć

Zanim rzucisz się w wir krojenia i mieszania, jest jeden kluczowy krok: namaczanie. Chociaż matiasy są delikatne, to jednak trochę soli w sobie mają. Ja zazwyczaj moczę je jakieś 30, może 40 minut w lodowatej wodzie. Ale moja babcia mawiała, że prawdziwą magię robi mleko! I wiecie co? Miała rację. Mleko nie tylko wyciąga nadmiar soli, ale też sprawia, że mięso staje się jeszcze bardziej aksamitne i niweluje jakikolwiek rybny posmak. Czasami, jak się spieszę, to moczę krócej, ale wtedy trzeba się liczyć z intensywniejszym smakiem.

Po namoczeniu trzeba filety dobrze osuszyć, najlepiej papierowym ręcznikiem. Delikatnie, bez szarpania. Potem krojenie – w paski, romby, jak dusza zapragnie. Ostry nóż to podstawa, żeby nie zrobić z nich miazgi. I to w zasadzie cała filozofia. Tak przygotowana baza jest gotowa na przyjęcie dodatków, a dobry przepis na śledzie matiasy tylko czeka, żeby go zrealizować.

Klasyki, które zawsze się udają

Są smaki, do których wraca się całe życie. Dla mnie takim smakiem jest klasyczny śledź w oleju. To esencja prostoty i dowód na to, że nie trzeba kombinować, żeby było pysznie.

Śledzie w oleju z cebulką – smak dzieciństwa

To jest absolutny hit i dla mnie najlepszy przepis na śledzie matiasy po polsku. Prosty, ale genialny. Zapach cebuli mieszającej się z olejem i zielem angielskim to dla mnie zapowiedź świąt albo rodzinnego spotkania.

Co będzie potrzebne?

• Około 400g filetów matiasów
• 2 wielkie cebule, ja lubię czerwoną dla koloru
• Dobry olej rzepakowy, taki z pierwszego tłoczenia, około 200 ml
• Parę listków laurowych
• Kilka ziaren ziela angielskiego
• Świeżo zmielony pieprz, nie żałuj!

No to do dzieła!

1. Matiasy, już po kąpieli i osuszeniu, pokrój w kawałki na jeden kęs.
2. Cebulę pokrój w cienkie piórka. Jeśli nie lubisz jej ostrości, możesz ją przelać wrzątkiem na sicie i od razu schłodzić zimną wodą. Stanie się łagodniejsza.
3. Teraz najlepsza część: układanka. W słoiku układasz warstwami: śledzie, cebula, trochę pieprzu, ziele, listek. I tak do wyczerpania składników.
4. Wszystko zalewasz olejem, tak żeby nic nie wystawało.
5. Słoik ląduje w lodówce. I teraz test cierpliwości. Muszą postać minimum dobę. Wiem, ciężko wytrzymać, ale warto! To idealny, łatwy przepis na śledzie matiasy, który zawsze wychodzi.

Taki przepis na śledzie matiasy w oleju z cebulą to baza, którą można modyfikować. Czasem dodaję kilka ziaren gorczycy albo plasterek cytryny dla świeżości.

Śledzie w śmietanie, czyli kremowa rozpusta

W moim domu zawsze toczyła się debata: śledzie w oleju czy w śmietanie? Ja kocham obie wersje. Ta śmietanowa, z chrupkim jabłkiem i kwaskowatym ogórkiem, to zupełnie inna bajka. To jest doskonały przepis na śledzie matiasy z jabłkiem i ogórkiem.

Składniki:

• Ok. 400g gotowych matiasów
• 1 duża cebula
• 1 twarde, kwaśne jabłko (np. szara reneta)
• 2-3 ogórki konserwowe
• Gęsta, kwaśna śmietana 18%, ok. 200 ml
• Pęczek świeżego koperku
• Tylko pieprz, soli już wystarczy

Przygotowanie: Namoczone i pokrojone śledzie czekają w misce. Cebulę, jabłko (obrane!) i ogórki kroisz w drobną kosteczkę. Wszystko razem mieszasz ze śmietaną, dodajesz posiekany koperek i sporo pieprzu. Po kilku godzinach w lodówce smaki się łączą w coś niesamowitego. To jest mój ulubiony przepis na śledzie matiasy w śmietanie.

Czasem, gdy chcę lżejszą wersję, zastępuję połowę śmietany gęstym jogurtem greckim i dodaję łyżeczkę ostrego chrzanu. Też wychodzi obłędnie.

Coś więcej niż klasyka – kreatywne podejście do matiasa

Śledzie to nie tylko olej i śmietana. To płótno, na którym można malować smakami! Czasem lubię zaszaleć i przygotować coś, co zaskoczy gości.

Sałatka śledziowa warstwowa, czyli słynna „pierzynka”

To danie to prawdziwy król imprezy. Wygląda zjawiskowo, a smakuje jeszcze lepiej. Każda warstwa to inny świat. Idealny przepis na sałatkę ze śledzi matiasów, który robi wrażenie.

Na dnie naczynia lądują pokrojone matiasy. Potem idą warstwy: gotowane ziemniaki w kostkę, drobno posiekana cebulka, starte na grubych oczkach jajka na twardo i na samą górę – starte, ugotowane buraczki. Każdą warstwę (oprócz śledzi i buraków) smaruję cienko dobrym majonezem. Całość chłodzi się kilka godzin, a potem… niebo w gębie. Taka sałatka to dowód, że domowy przepis na śledzie matiasy może być dziełem sztuki.

Błyskawiczna sałatka dla niezapowiedzianych gości

A co, gdy nie ma czasu na warstwy i czekanie? Wtedy powstaje szybki przepis na śledzie matiasy w formie sałatki. Kroję matiasy, ogórki konserwowe i czerwoną cebulę w kostkę. Dorzucam masę świeżego koperku i wszystko mieszam z prostym sosem jogurtowo-musztardowym. Gotowe w 10 minut. Proste, świeże i pyszne. Jeśli szukasz więcej pomysłów, sprawdź ten przepis na sałatkę, inspiracji nigdy za wiele.

Śledziowe koreczki na jeden gryz

To mój patent na elegancką przystawkę. Kawałki matiasów nabijam na wykałaczki na przemian z marynowaną papryką, oliwką, małą pieczarką z octu albo kostką żółtego sera. Wygląda kolorowo i znika z talerza w mgnieniu oka. Ten przepis na koreczki ze śledzi matiasów jest banalnie prosty, a efektowny.

Jak przygotować śledzie matiasy na święta i nie zwariować

Święta bez śledzia? Nie w moim domu! Kluczem do sukcesu jest planowanie. Ja swoje śledzie przygotowuję zawsze 2-3 dni przed Wigilią. To jest idealny czas, żeby smaki się „przegryzły”, a ja mam spokojniejszą głowę w dniu wielkiego gotowania. To najlepsza odpowiedź na pytanie, jak przygotować śledzie matiasy na święta.

Zawsze robię co najmniej dwie wersje – te w oleju i te w śmietanie. Dzięki temu każdy znajdzie coś dla siebie. Śledzie to tak ważny element, że warto poświęcić im chwilę, planując cały obiad bożonarodzeniowy. Dobry przepis na śledzie matiasy potrafi uratować całą kolację.

Moje sprawdzone patenty i rady

Co zrobić, jak śledzie wyjdą za słone? Bez paniki! Zdarzyło mi się to nie raz. Wystarczy zalać je ponownie zimną wodą lub mlekiem na godzinę, a uratujesz sytuację. Gotowe śledzie przechowuj w lodówce, w szczelnie zamkniętym słoiku. Te w oleju postoją spokojnie tydzień, o ile wcześniej nie znikną.

A z czym podawać? Klasycznie, z pajdą dobrego, ciemnego chleba, który wchłonie pyszny olej. Polecam spróbować z domowym wypiekiem, na przykład takim jak ten chleb graham. Świetnie pasują też gorące ziemniaki gotowane w mundurkach. I nie oszukujmy się – kieliszek zmrożonej wódki też im nie zaszkodzi.

Śledź jest dobry na wszystko!

Matiasy to dla mnie coś więcej niż tylko ryba. To smak wspomnień, tradycji, ale też pole do kulinarnych popisów. Są tak wszechstronne, że ogranicza nas tylko wyobraźnia. Mam nadzieję, że ten mój osobisty przewodnik i niejeden przepis na śledzie matiasy zainspiruje Was do własnych eksperymentów. Nie bójcie się dodawać własnych składników, zmieniać proporcje. Stwórzcie swój własny, domowy przepis na śledzie matiasy, który stanie się waszą rodzinną specjalnością. Smacznego!