Mój sprawdzony przepis na leczo węgierskie – Smak, który zabiera nad Balaton

Pamiętam ten zapach jak dzisiaj. Cudowna mieszanka słodkiej papryki, wolno duszonej cebulki i dojrzałych pomidorów, która wypełniała całą kuchnię. To był nieomylny znak, że lato w pełni, a na obiad babcia szykuje coś absolutnie wyjątkowego. Leczo. Dla mnie to danie to kwintesencja wakacji, beztroski i tych długich, leniwych obiadów na tarasie, kiedy nikt nigdzie się nie spieszył. I chociaż jego korzenie sięgają słonecznych Węgier, dla mnie zawsze będzie miało smak polskiego lata. Totalny sentyment.

Przez lata testowałem różne wersje, ale zawsze wracam do tej jednej, bazującej na babcinej tradycji. Dzisiaj chcę się z Wami podzielić właśnie tym sprawdzonym, trochę nostalgicznym przepisem na leczo węgierskie. To prosty, ale genialny w swojej prostocie sposób, by w jednym garnku zamknąć wszystko co w lecie najlepsze. Gwarantuję, że ten smak zostanie z Wami na dłużej. Ten przepis na leczo węgierskie to prawdziwa perełka.

Co w węgierskiej duszy gra, czyli skąd się wzięło leczo?

Leczo, po węgiersku lecsó, to danie z duszą. To taka kulinarna duma narodowa Węgrów, trochę jak u nas bigos albo żurek. Często zestawia się je z francuskim ratatouille, ale to zupełnie inna bajka. Leczo jest bardziej charakterna, prostsza i, w moim odczuciu, bardziej sycąca. Jego historia jest fascynująca – narodziło się z biedy, jako proste jedzenie rolników, którzy mieli pod dostatkiem papryki i pomidorów. Z czasem weszło na salony, ale jego serce pozostało niezmienne: trzy kluczowe składniki i mnóstwo smaku.

Jaka jest różnica między tym naszym, polskim leczo a oryginałem? Przede wszystkim proporcje i priorytety. W węgierskiej wersji to warzywa są gwiazdami. Papryka i pomidory grają pierwsze skrzypce, a cebula jest solidną bazą. Jest też gęstsze, bardziej esencjonalne, a jego głęboki, czerwony kolor to zasługa porządnej węgierskiej papryki w proszku. To danie, które przypomina trochę inny węgierski klasyk, czyli bogracz, gotowany w kociołku nad ogniem. Choć tradycyjny przepis na leczo węgierskie jest wegetariański, często dodaje się do niego wędzoną kiełbasę (kolbász) lub słoninę dla głębi smaku. I to jest właśnie piękne w tym daniu – jego elastyczność.

Skarby z warzywniaka, czyli co wrzucić do garnka

Żeby zrobić naprawdę dobre leczo, nie można iść na skróty ze składnikami. To one tworzą całą magię. Poniżej moja lista tego, co musi się znaleźć w garnku, by powstał najlepszy przepis na leczo węgierskie.

Warzywa – fundament smaku

• Papryka: Absolutna królowa. Bez niej nie ma leczo. Ja uwielbiam mieszać kolory – czerwoną, żółtą, pomarańczową. Nie tylko pięknie to wygląda, ale każda wnosi trochę inny posmak. Najlepsza jest ta mięsista, o grubych ściankach. Jeśli macie dostęp do oryginalnej węgierskiej – super, ale nasze polskie też dadzą radę. Czasem dorzucam jedną małą ostrą papryczkę dla pazura.
• Pomidory: Drugi filar. Najlepsze są oczywiście świeże, dojrzałe w słońcu, malinowe. Moja babcia zawsze je parzyła i obierała ze skórki, i ja też tak robię – sos jest wtedy aksamitny. Ale bądźmy szczerzy, poza sezonem dobrej jakości pomidory z puszki (krojone lub całe) też się sprawdzą. Ważne, żeby były bez zbędnych dodatków. Proporcje? Ja daję mniej więcej kilogram papryki na kilogram pomidorów.
• Cebula: Duża, solidna, biała cebula. To ona startuje całą imprezę. Posiekana w piórka i zeszkolona na złoto na tłuszczu buduje bazę aromatu. Bez pośpiechu, niech się spokojnie dusi.

Przyprawy, które robią robotę

• Papryka w proszku, słodka i ostra: To jest sekret! Zainwestujcie w dobrą, węgierską paprykę. Różnica w smaku i kolorze jest kolosalna. Słodka daje bazę, ostra podkręca temperament.
• Czosnek i majeranek: Czosnek to dla mnie obowiązek, a majeranek pięknie komponuje się z warzywami. Czasem dorzucam szczyptę kminku rzymskiego, ale to już moja fanaberia.
• Sól i świeżo mielony pieprz: Wiadomo, do smaku. Zawsze na końcu.
• Tłuszcz: Tradycyjnie używa się smalcu i on naprawdę daje potrawie głębi. Jeśli wolicie, dobry olej roślinny też będzie w porządku.

Coś dla mięsożerców (i nie tylko)

Jeśli ma to być przepis na leczo węgierskie z kiełbasą, wybierzcie dobrą, wędzoną kiełbasę, najlepiej trochę podsuszoną. Węgierska kolbász jest ideałem, ale porządna polska kiełbasa wiejska też będzie świetna. Czasem dodaję też trochę wędzonego boczku. A dla wegetarian? Pole do popisu jest ogromne! Cukinia, bakłażan, pieczarki, a nawet czerwona fasola z puszki. Wszystko zależy od waszej wyobraźni. Takie dania z warzyw to świetna opcja na obiad.

No to do dzieła! Mój przepis na leczo węgierskie krok po kroku

Gotowanie leczo to rytuał. Nie ma tu pośpiechu. Trzeba dać warzywom czas, żeby oddały wszystko, co mają najlepsze. Ten tradycyjny przepis na leczo węgierskie poprowadzi Cię przez cały proces, który jest prostszy, niż myślisz.

Najpierw przygotowania

Zanim w ogóle odpalisz palnik, przygotuj sobie wszystko. Umyj warzywa. Paprykę pokrój w grubsze paski, tak na centymetr, półtora. Cebulę w piórka. Pomidory, jeśli świeże, sparz, obierz i pokrój w sporą kostkę. Kiełbasę w plasterki. Taki porządek na desce to połowa sukcesu i gwarancja, że Twój przepis na leczo węgierskie się uda.

Smażenie, duszenie i cała reszta magii

1. Zacznij od cebuli. W dużym, szerokim garnku rozgrzej smalec lub olej. Wrzuć cebulę i na średnim ogniu smaż ją powoli, aż stanie się szklista i delikatnie złota. To jest fundament smaku, więc daj jej czas.
2. Jeśli robisz wersję z mięsem, teraz jest jego czas. Dodaj kiełbasę i boczek do cebuli i smaż, aż się ładnie zrumienią i puszczą aromat. Co za zapach!
3. Teraz najważniejszy moment. Zdejmij garnek z ognia na chwilę. Wsyp słodką i ostrą paprykę w proszku. Energicznie wymieszaj i podsmażaj dosłownie 15-20 sekund. Uważaj, żeby jej nie przypalić, bo zrobi się gorzka i wszystko zepsuje. Ten krok nadaje leczo piękny kolor.
4. Wrzuć pokrojoną paprykę. Wymieszaj wszystko dokładnie, żeby papryka pokryła się przyprawami. Przykryj garnek i duś na małym ogniu przez około 15 minut. Chodzi o to, żeby zmiękła, ale wciąż miała w sobie trochę chrupkości.
5. Czas na pomidory. Dodaj je do garnka razem z posiekanym czosnkiem, majerankiem, solą i pieprzem. Wymieszaj delikatnie.
6. Teraz cierpliwość. Przykryj garnek i gotuj całość na minimalnym ogniu przez co najmniej 30-40 minut, a nawet dłużej. Im dłużej się dusi, tym smaki lepiej się przegryzają. Warzywa mają być super miękkie, a sos gęsty i aromatyczny. Pamiętaj, że każdy dobry przepis na leczo węgierskie wymaga czasu.
7. Na koniec spróbuj. Może trzeba dodać soli? A może więcej ostrej papryki? Jeśli sos jest za rzadki (bo pomidory były bardzo wodniste), zdejmij pokrywkę na ostatnie 10 minut gotowania, żeby nadmiar płynu odparował.

Gdy najdzie Cię ochota na zmiany

Najlepsze w tym daniu jest to, że podstawowy przepis na leczo węgierskie można dowolnie modyfikować. To świetna baza do eksperymentów.

Dla zabieganych mam szybki przepis na leczo węgierskie: użyj dobrej jakości passaty pomidorowej zamiast świeżych pomidorów. To naprawdę skraca czas. Niektórzy używają mrożonej papryki, też można, choć świeża to świeża.

Pojawiają się też pytania o przepis na leczo węgierskie thermomix. Oczywiście, da się to zrobić. Maszyna posieka za Ciebie warzywa i przypilnuje temperatury. To wygodne, ale przyznam szczerze, że ja wolę tradycyjne mieszanie w garze i doglądanie potrawy. To część całego uroku.

A co jeśli chcesz przygotować leczo w wersji wegetariańskiej, czyli przepis na leczo węgierskie bez mięsa? Żaden problem! Po prostu pomiń kiełbasę. Aby danie było bardziej sycące, dodaj pod koniec duszenia pokrojoną w grube plastry cukinię, bakłażana albo garść pieczarek. Czasem dorzucam też puszkę czerwonej fasoli. Smakuje obłędnie, a wędzona papryka w proszku świetnie imituje mięsny posmak.

Z czym to się je? Moje ulubione dodatki

Dobry przepis na leczo węgierskie to jedno, ale sposób podania to drugie. U nas w domu leczo najczęściej jemy po prostu ze świeżym, chrupiącym chlebem. Nie ma nic lepszego niż maczanie pajdy w tym gęstym, aromatycznym sosie. To jest absolutna klasyka.

Jeśli chcesz, żeby obiad był bardziej sycący, podaj leczo z ryżem, kaszą jęczmienną albo po prostu z gotowanymi ziemniakami. Ale jest jeszcze jeden sposób, absolutnie genialny, prosto z Węgier. Podaj leczo z kleksem gęstej, kwaśnej śmietany na wierzchu i… jajkiem sadzonym! Tak, dobrze czytasz. Płynne żółtko, które miesza się z sosem, to jest poezja. Musicie tego spróbować.

Wasze pytania i moje odpowiedzi

Często dostaję pytania dotyczące tego dania. Oto kilka najczęstszych.

• Czy leczo można mrozić? A pewnie! Robię tak od lat. Leczo świetnie się mrozi. Po ugotowaniu studzę je, pakuję do pojemników i mam gotowy obiad na czarną godzinę. Po rozmrożeniu smakuje równie dobrze, a nawet lepiej. Taki przepis na leczo węgierskie na zimę to skarb.
• Jak długo można je trzymać w lodówce? Spokojnie 3-4 dni w szczelnie zamkniętym pojemniku. Na drugi dzień jest nawet smaczniejsze.
• Jakie wino do tego pasuje? Jeśli już, to czerwone, wytrawne. Węgierskie Egri Bikavér byłoby idealne, ale każde inne o owocowych nutach też da radę.
• Moje leczo jest za rzadkie, co robić? Najprostszy sposób to gotować je chwilę dłużej bez przykrywki. Nadmiar wody odparuje. Można też dodać łyżkę koncentratu pomidorowego, który dodatkowo podbije smak.

Smak, który zostaje na długo

Mam nadzieję, że mój przepis na leczo węgierskie zainspiruje Was do gotowania. To coś więcej niż tylko jednogarnkowy obiad z warzyw. To podróż kulinarna, wspomnienia i smak, który naprawdę trudno podrobić. Nieważne, czy zrobicie wersję z kiełbasą, czy wegetariańską, najważniejsze jest serce, które włożycie w gotowanie. Eksperymentujcie, bawcie się smakami i stwórzcie swój własny, najlepszy przepis na leczo węgierskie. Smacznego!