Syrop z pokrzywy, który stawia na nogi – przepis mojej babci na zimowe przeziębienia

Pamiętam ten zapach z dzieciństwa. Leciutko ziemisty, zielony, unoszący się w całej kuchni, gdy babcia przygotowywała swój magiczny eliksir. Dla mnie, małego chłopca, pokrzywa była tylko parzącym chwastem, którego unikałem jak ognia podczas letnich zabaw. Ale dla niej? Dla niej to była apteka prosto z łąki. Kiedy nadchodziła jesień, a w powietrzu czuć było już pierwszy chłód, w naszej spiżarni pojawiały się rzędy butelek z ciemnym, gęstym płynem. To był nasz strażnik odporności, nasza tajna broń na zimowe katary i osłabienie. I chociaż dzisiaj mamy apteki na każdym rogu, to ja i tak co roku wracam do jej starego zeszytu. Bo ten smak i ta moc są po prostu niezastąpione.

Chcę się z Wami podzielić tym skarbem. Ale pamiętajcie, proszę, że to co tu piszę, to moje doświadczenia i domowe sposoby. Ten tekst absolutnie nie zastąpi wizyty u lekarza. Jeśli macie jakiekolwiek problemy zdrowotne, najpierw porozmawiajcie z prawdziwym specjalistą.

Pokrzywa? Ten parzący chwast? Moja babcia wiedziała, co robi

Zawsze się śmiałem, że babcia potrafi zrobić coś z niczego. A już na pewno z czegoś, co rośnie za darmo przy płocie. Mówiła, że w tych niepozornych, zielonych listkach drzemie potężna siła. I wiecie co? Miała sto procent racji. Dopiero po latach zrozumiałem, o co jej chodziło. Młode pędy pokrzywy to prawdziwy koktajl zdrowia. Mają w sobie mnóstwo witaminy C, która jest nam tak potrzebna zimą, a do tego witaminy z grupy B i witaminę K. Ale to nie wszystko. To też kopalnia żelaza, magnezu i wapnia.

Dzięki temu domowy syrop pokrzywowy to nie tylko smaczny dodatek do herbaty. To coś, co realnie wspiera naszą odporność, pomaga organizmowi pozbyć się toksyn i działa przeciwzapalnie. Kiedyś, gdy jako nastolatek miałem problemy z anemią, babcia kazała mi pić ten syrop codziennie. I wiecie co, wyniki naprawdę się poprawiły. Oczywiście wszystko pod okiem lekarza! Najlepszy moment na zbiory to wiosna, kwiecień, może jeszcze początek maja. Wtedy pokrzywa jest młodziutka, soczysta i ma najwięcej mocy. Szukajcie jej z dala od dróg, w czystych miejscach. Moja babcia miała swoje sekretne miejsce za starą stodołą, gdzie rosły najpiękniejsze okazy.

Zanim ruszysz na zbiory – małe przygotowanie

Zbieranie pokrzywy to mała przygoda, ale warto się do niej przygotować, żeby nie skończyła się bolesnym poparzeniem. Absolutna podstawa to grube rękawice, serio. Ja raz w zapale pracy zapomniałem i potem przez tydzień czułem mrowienie w dłoniach. Nie bądźcie mną! Przydadzą się też nożyczki albo mały sekator.

Jak znaleźć te najlepsze okazy? Rozglądajcie się za młodymi pędami, które mają intensywnie zielony kolor. Najlepiej ścinać same czubki, te górne 4-6 listków. Są najdelikatniejsze. Unikajcie miejsc, gdzie widać, że psy lubią biegać, i oczywiście omijajcie pobocza dróg i tereny przemysłowe. Po powrocie do domu trzeba liście porządnie wypłukać pod zimną, bieżącą wodą. Ja wrzucam je do dużej miski z wodą i zostawiam na chwilę, a potem płuczę na sicie. Chodzi o to, żeby pozbyć się kurzu i ewentualnych małych lokatorów.

Serce całej operacji – przepis na syrop z pokrzywy na zimę mojej babci

No dobrze, czas na konkrety. Oto stary, sprawdzony przez pokolenia w mojej rodzinie przepis na syrop z pokrzywy na zimę. To prostsze niż myślicie.

• Potrzebujesz: Około pół kilograma świeżych, młodych liści pokrzywy; 2, a nawet 3 cytryny; litr wody; i coś do posłodzenia, klasycznie około 0,5-0,8 kg cukru.
• Często pytacie, ile pokrzywy na syrop? Moim zdaniem proporcja pół kilo ziela na litr wody jest idealna. Daje intensywny smak i kolor.
• Co do słodzenia – cukier to klasyk, ale można go zastąpić miodem. O tym za chwilę.
• Sprzęt: Duży garnek (najlepiej emaliowany), gęste sito, kawałek gazy lub czysta pielucha tetrowa, wyparzone słoiki lub butelki i lejek.

Krok 1: Umyte i osuszone liście pokrzywy trzeba drobno posiekać. Nie musi być idealnie równo. Wrzucamy je do garnka i zalewamy litrem zimnej wody. Do tego dodajemy sok wyciśnięty z cytryn, a także same pokrojone cytryny, najlepiej ze skórką (o ile macie niewoskowane, ekologiczne). Cytryna nie tylko dodaje smaku, ale też pomaga „wyciągnąć” z pokrzywy to, co najlepsze.

Krok 2: Garnek przykrywamy ściereczką i odstawiamy w chłodne miejsce na co najmniej 24 godziny. Ja czasem zostawiam nawet na dwie doby. Cierpliwość jest kluczowa, bo w tym czasie woda nasyca się całą esencją z pokrzywy.

Krok 3: Po tym czasie trzeba odcedzić nasz płyn. Najlepiej zrobić to przez sito wyłożone gazą. Potem to co najważniejsze – trzeba porządnie odcisnąć liście. W tym zielonym soku jest cała moc!

Krok 4: Odcedzony płyn przelewamy z powrotem do garnka, dodajemy cukier i stawiamy na małym ogniu. Mieszamy aż cukier się rozpuści, a potem gotujemy jeszcze z 15-20 minut, żeby syrop lekko zgęstniał. Nie za długo, żeby nie stracić cennych witamin.

Krok 5: Jeszcze gorący syrop rozlewamy do wyparzonych słoików lub butelek. To fundamentalny krok, jeśli chodzi o domowe przetwory!

Nie bój się eksperymentów – moje wariacje na temat klasyki

Ten klasyczny przepis to świetna baza, ale ja uwielbiam kombinować! Jeśli unikacie cukru, możecie spróbować zrobić prosty przepis na syrop z pokrzywy bez cukru na zimę, używając ksylitolu. Pamiętajcie tylko, że syrop może być rzadszy i trzeba go wtedy koniecznie pasteryzować.

Moją ulubioną wersją jest najlepszy przepis na syrop z pokrzywy na zimę z miodem. Zamiast cukru, po ugotowaniu i lekkim przestudzeniu syropu (do około 40 stopni), dodaję dobry, prawdziwy miód. Smak jest obłędny, a i właściwości zdrowotne jeszcze lepsze. Eksperymentujcie też z ziołami! Czasem dorzucam plasterek świeżego imbiru dla rozgrzania, albo kilka listków mięty dla orzeźwienia. Wiosna to w ogóle cudowny czas na takie zbiory, można też wtedy przygotować pyszny syrop z kwiatów mlecza.

Pasteryzacja, czyli jak zamknąć lato w słoiku na dłużej

A teraz najważniejsze, żeby nasza praca nie poszła na marne. Pasteryzacja. To słowo brzmi groźnie, ale to bułka z masłem, a dzięki temu nasz syrop przetrwa całą zimę. To kluczowa sprawa przy robieniu domowych syropów i ogólnie jeśli chodzi o przetwory na zimę.
Słoiki muszą być idealnie czyste i wyparzone. Ja wkładam je do zimnego piekarnika, nastawiam na 100 stopni i „piekę” przez 20 minut.
Można pasteryzować na mokro: zakręcone słoiki wstawiamy do garnka wyłożonego ścierką, zalewamy wodą do 3/4 wysokości i gotujemy na małym ogniu przez 15-20 minut.
Albo na sucho: zakręcone słoiki wstawiamy do piekarnika nagrzanego do 110 stopni na około 25 minut. Po pasteryzacji wyjmujemy słoiki, odwracamy do góry dnem na chwilę, a potem studzimy. Gotowe!

Gdzie schować nasze skarby? Słówko o przechowywaniu

Kiedy słoiki już ostygną, a wieczka ładnie się „wklęsną”, czas znaleźć im dobry dom. Najlepsze będzie ciemne i chłodne miejsce. Piwnica, spiżarnia, albo po prostu szafka w kuchni, do której rzadko zagląda słońce. Dobrze przygotowany syrop postoi nawet rok. Nie ma nic lepszego, niż sięgnięcie po taki własnoręcznie zrobiony słoiczek w środku mroźnego stycznia. A jeśli zauważycie pleśń, dziwny zapach albo syrop zacznie gazować – bez sentymentów, trzeba go wyrzucić.

Jak używać tego płynnego złota?

Syrop gotowy, więc jak go stosować? Ja piję profilaktycznie, dla wzmocnienia, jedną-dwie łyżeczki dziennie, najczęściej dolewam do porannej herbaty albo wody z cytryną. Dzieciom też przemycam w ten sposób. A jak czuję, że coś mnie „bierze”, że zaczyna drapać w gardle, to wtedy biorę łyżeczkę prosto do ust, trzy razy dziennie. Oczywiście to tylko wsparcie, nie lek!

Ale syrop z pokrzywy to nie tylko lekarstwo. Jest pyszny jako dodatek do lemoniady, drinków, a nawet do polania naleśników czy porannej owsianki. Spróbujcie, jest naprawdę wszechstronny.

Wasze pytania i moje szczere odpowiedzi

Często dostaję od Was pytania, więc zbiorę tu te najczęstsze.
Czy każdy może pić syrop z pokrzywy? No więc… chociaż to natura, to trzeba uważać. Osoby z chorymi nerkami, nadciśnieniem, czy biorące leki na rozrzedzenie krwi powinny skonsultować się z lekarzem. To samo dotyczy kobiet w ciąży i karmiących piersią. Zawsze lepiej dmuchać na zimne.
Czy syrop z młodych pokrzyw jest lepszy? Zdecydowanie tak! Mają najwięcej wartości i są najdelikatniejsze w smaku.
Jak długo można trzymać otwarty słoik? Po otwarciu koniecznie do lodówki. Myślę, że w ciągu 2-3 tygodni warto go zużyć.
Czy dzieci mogą go pić? Tak, ale raczej po pierwszym roku życia i w małych ilościach, powiedzmy pół łyżeczki. Ale najlepiej zapytajcie swojego pediatrę. Zdrowie z natury to skarb, a takie domowe przetwory to świetny sposób, by o nie dbać.

Podsumowanie: Twoja zimowa apteczka pełna zdrowia!

Zrobienie własnego syropu z pokrzywy to coś więcej niż tylko przygotowanie przetworu. To powrót do natury, do tradycji, do smaków dzieciństwa. To chwila dla siebie i inwestycja w zdrowie całej rodziny. Mam ogromną nadzieję, że ten stary, babciny przepis na syrop z pokrzywy na zimę będzie i Waszym sposobem na zdrowie w te chłodne miesiące. Spróbujcie, to naprawdę daje mnóstwo satysfakcji. Na zdrowie!